Hayvanlardan Tanrılara Sapiens; İnsan Türünün Kısa Tarihi


Önce itiraflar: Kitaba ön yargılı başladım. Çok satanlara nedense mesafeli yaklaşıyorum. Oysa Sapiens her insanın kitaplığında bulunmalı. İsrailli bir tarih profesörü olan Harari'ye katılırsınız ya da katılmazsınız ama yedi yıllık orta öğretim hayatımda yüzlerce saatlik tarih derslerinde öğrenemediğim ne varsa hepsini tek kitapta okumak beni mest etti. Çok etkilendim, derin düşüncelere daldım, üzüldüm velhasıl kesinlikle tavsiye ediyorum. Puanım 10 üzerinden 9. 

Hem araya başka kitaplar ve seyahatler girdi hem de dikkat gerektiren bir okuma olduğu için oldukça uzun sürdü bitirmem. Altını çizdiğim çok yer oldu, alıntılarımın içinde asıl can alıcı olan paranın icadı, dinler, mitler gibi bölümler yok. İşte Sapiens'in çarpıcı cümlelerinden bir demet: 



''Sevelim ya da sevmeyelim, büyük maymunlar adı verilen gürültücü ve büyük bir grubun üyesiyiz. Yalnızca 6 milyon yıl önce, dişi bir maymunun iki kızı oldu. Bunlardan biri tüm şempanzelerin atası diğeri de bizim büyük annemiz oldu.'' (s.19)

''100 bin yıl önce Homo Sapiens  insan besin zincirinde yukarı zıpladı. Tepeye o kadar hızlı çıktı ki eko sistem de insan da bu değişime ayak uyduramadı. Yakın zamana kadar savandaki orta halli yaratıklar olduğumuz için hala korku ve endişelerle doluyuz, bu da bizi fazlasıyla zalim ve tehlikeli kılıyor.'' (s.25)

''150 bin yıl önce Doğu Afrikaya yerleşen Homo Sapiens, dünyanın geri kalanına yayıldı ve diğer insan türlerini yok etmeye başladı. 70 bin yıl önceden başlayarak çok özel işler yapmaya başladılar, Neandertalleri ve diğer  türleri sadece Ortadoğu'dan değil tüm yeryüzünden sildiler. (s.33)

'' Homo Sapiens on binlerce kişilik şehirler, milyonları yöneten imparatorluklar kurmayı nasıl başardı?Bunun sırrı muhtemelen ''kurgu''nun ortaya çıkmasıydı. Ortak bir mite inanan çok sayıda yabancı , başarılı işbirlikleri yapabilir.'' (s.40)

''Avcı toplayıcılık devrinden beri insan beyninin küçüldüğüne dair kanıtlar var. O dönemde hayatta kalabilmek, herkesin muhteşem zihinsel ve bedensel becerilere sahip olmasını gerektirirdi. Tarım ve sanayi ortaya çıkınca , insanlar giderek diğer insanların becerilerine daha fazla güvendi ve embesiller için yeni fırsatlar ortaya çıktı. '' (s.61)

''Tarım Devrimi= Büyük Tuzak:

Homo Sapiens Orta Doğuya 70.000 yıl önce geldi. 50 bin yıl boyunca tarımsız yaşadı. Bolluk zamanlarında çok, kıtlık zamanlarında az üredi. 18 bin yıl önce küresel ısınma başladı ve buğday daha çok yetişir oldu. İnsanlar farkında olmadan buğdaya dayalı bir yaşam benimsemeye başladı ve önceleri hasat için kamplar kurarken zamanla tamamen tahıl üretmeye dayalı yerleşik yaşama geçti. Nüfus arttı. Kalıcı yaşama geçen kadın her sene çocuk doğurabiliyor, tarlada çalışmak zorunda olduğundan çocuğu yulaf lapasıyla besliyor ve emzirmeyi çabuk bırakıyordu. Yeniden hamile kalması da kolaylaşıyor, çocuk ölümleri ise hızla artıyordu.''

''Topluca yapılan tüm insan faaliyetleri içinde örgütlenmesi en zor olan şiddettir. Bir orduyu yalnızca zor kullanarak örgütlemek imkansızdır. En azından bazı komutanların ve askerlerin Tanrı, onur, erkeklik, vatan ve para gibi şeylere inanması gerekir. '' (s.120)


Arjantin'de bulunan ''Eller mağarası''. 9 bin yıl  öncesi.

''45 bin yıl önce Endonezya takım adasından Avustralya'ya gitmeyi başaran ilk Homo Sapiens, ilk kez besin zincirinde en yukarı tırmanmış ve dünyanın en tehlikeli hayvanlarından biri haline gelmiştir. Birkaç bin yıl içinde Avustralya kıtasındaki bütün dev türler yok olmuştur. s.76

''Biyoloji izin verir, kültür engeller''

''Bilimsel araştırma ancak din veya bir ideoloji ile ittifak halinde büyüyüp gelişir.'' s.273

Etiketler: ,